ماسک‌هاي ميوه

 از صدها سال قبل آثار مفيد برخي از ميوه‌ها در حفظ شادابي و طراوت پوست شناخته شده بود و در واقع بدون اينکه مباني علمي موضوع کشف شده باشد، به طور تجربي استفاده از ميوه‌ها و ماسک‌هاي ساخته شده از آنها رايج بوده است ولي فقط در چند دهه قبل بود که محققان به‌طور علمي موضوع را بررسي و تاييد کردند. ماسک‌هاي ميوه‌اي به همين ترتيب متولد شدند. با دکتر فريده مهتي‌پور متخصص پوست و مو، درباره اين ماسک‌ها و آثار مثبت‌شان روي پوست گفتگويي کرده‌ايم که مي‌خوانيد.: خانم دکتر! اصلا چرا از ماسک‌هاي ميوه‌اي براي زيباسازي پوست استفاده مي‌شود؟ فلسفه‌اش چيست؟

خب، مبناي اصلي استفاده از ميوه‌ها براي زيبايي و طراوت‌بخشي به پوست، وجود اسيدهاي ميوه يا آلفا هيدروکسي اسيد و برخي آنتي‌اکسيدان‌ها در ميوه‌هاست. اين گروه از مواد، چنانچه با غلظت کم مورد استفاده قرار گيرند، باعث پاک‌سازي پوست مي‌شوند و با لايه‌برداري خفيف و سطحي باعث ايجاد طراوت و شادابي پوست و حتي روشن شدن رنگ پوست مي‌شوند. با توجه به اينکه غلظت‌هاي پايين اين مواد در بسياري از ميوه‌ها وجود دارد، بنابراين استفاده از ماسک‌هاي ميوه مختلف جنبه علمي پيدا مي‌کند. : يعني در کِرِم‌ها از اسيد ميوه استفاده مي‌شود؟

بله، امروزه ترکيبي از انواع اسيدهاي ميوه را با غلظت‌هاي مشخص در محصولات مختلف پوستي وارد کرده‌اند. شما اين مواد را به وفور در ترکيبات لايه‌بردار، کِرِم‌هاي جوان‌ساز روز و شب و کِرِم‌هاي روشن‌کننده پوست مشاهده مي‌کنيد. حتي غلظت‌هاي کمتر آن را در کِرِ‌م‌هاي مرطوب‌کننده و به تازگي در ترکيب ضدآفتاب‌ها مي‌توانيد پيدا کنيد. علاوه بر اين ترکيبات، براي اثربخشي بيشتر آنها مواد ديگري از جمله آنتي‌اکسيدان‌ها و رتينوييدها به اين کرم‌ها افزوده مي‌شود تا از چند جنبه مختلف به درمان مشکلات پوستي پرداخته شود. : آيا اين ماسک‌ها مي‌توانند هرجور نقص زيبايي در پوست را رفع ‌کنند؟

واقعيت اين است که به ويژه در سنين بالاتر که نياز به درمان‌هاي موثرتر و عمقي‌تر احساس مي‌شود، ماسک‌هاي ميوه‌اي به تنهايي نمي‌تواند پاسخگوي مشکلات پوستي باشند؛ زيرا علاوه بر غلظت کمتر اسيدهاي ميوه موجود در اين ماسک‌ها، از لحاظ زماني نيز معمولا نمي‌توان به مدت‌هاي طولاني آنها را روي پوست نگه داشت. از طرف ديگر، اين مواد هر چه غلظت بالاتري داشته باشند، عمق نفوذ آنها بيشتر مي‌شود و اين مساله را به‌طور صناعي مي‌توان در کِرِم‌هاي مختلف ايجاد کرد، در حالي که در تهيه ماسک‌ ميوه‌ها اين امکان وجود ندارد. : در جواني چه‌طور؟

در سنين جواني که نياز به محصولات قوي‌تر احساس نمي‌شود، استفاده از اين ماسک‌ها به تنهايي و به صورت هفته‌اي يک تا دو بار کافي به نظر مي‌رسد؛ هر چند که در کنار اين مساله مصرف مرطوب کننده و ضدآفتاب مناسب نيز بايد کاملا جدي گرفته شود. لازم به ذکر است از لحاظ سني هيچ‌گونه محدوديت سني خاصي براي استفاده از اين ماسک‌ها وجود ندارد ولي در سنين ميانسالي و بالاتر معمولا استفاده از ماسک ميوه به تنهايي کافي نبوده و توصيه مي‌شود اين گروه‌هاي سني با مراجعه به پزشک متخصص پوست، دستورات ديگري را نيز براي مراقبت از پوست خود دريافت کنند.: آيا هر پوست، ماسک‌ خاصي مي‌طلبد؟

بله، موقع استفاده از ماسک‌هاي ميوه‌ لازم است قبلا به نوع پوست خود و حساسيت‌هاي زمينه‌اي آن دقت کنيد. به عنوان مثال، استفاده از ماسک‌هايي که از توت‌فرنگي در ترکيب آنها استفاده شده و در ميان بانوان به عنوان روشن کننده و طراوت‌بخش از آنها استفاده مي‌شود، ممکن است در برخي افراد با حساسيت‌ زمينه‌اي با قرمزي و تورم و خارش پوست همراه شود و يا ماسک‌هايي که در ترکيب آنها از گوجه‌فرنگي استفاده شده است و معمولا به عنوان ماسک‌هاي لايه‌بردار و جوان‌ساز به کار مي‌رود، ممکن است حساسيت تماسي شديدي را همراه با تورم و پوسته‌ريزي و خارش ايجاد کند که شخصا چند نمونه از آن را در بيماران خود مشاهده کرده‌ام.: چرب بودن پوست چه‌طور؟ آن هم مهم است؟

بله، قبل از استفاده از هر نوع ماسکي بايد به ميزان چربي پوست توجه کرد؛ مثلا ماسک «روغن زيتون، عسل، جوانه گندم، گلاب» ممکن است براي پوست خشک مفيد باشد ولي در پوست‌هاي آکنه‌اي و چرب توصيه نمي‌شود. از طرف ديگر ماسک «عسل، آب‌ليموي تازه» ممکن است در پوست چرب قابل استفاده بوده ولي در پوست‌هاي خشک ايجاد حساسيت تماسي بنمايد. از ماسک‌هايي مانند «خيار، جوانه گندم، ماست» يا مثلا «آب سيب، عسل» در تمام پوست‌ها و در تمام سنين مي‌توان استفاده کرد. «دم‌کرده بابونه، ماست» نيز از ماسک‌هاي رايج است که در اکثر پوست‌ها بدون مشکل خاصي استفاده مي‌شود. در پايان لازم به ذکر است که شما اين ماسک‌ها را مي‌توانيد در منزل و با کمترين هزينه تهيه کنيد و چنانچه آثار مفيد آنها براي شما رضايت بخش باشد، با مشورت پزشک خود و به فواصل زماني معين از آنها استفاده کنيد و براي استفاده از آنها به هيچ‌وجه نيازي به مراجعه به مراکز زيبايي و صرف هزينه‌هاي گزاف وجود ندارد.

بعد از پلينگ حتما ضد آفتاب بزنيد

متخصصان پوست از اسيدهاي ميوه براي لايه‌برداري يا پيلينگ پوست به کرات استفاده مي‌کنند. آنها از اسيد گليکوليک به غلظت‌هاي 50 يا 70 درصد به اين منظور استفاده مي‌کنند و کاربردهاي وسيعي مانند بهبود جوش‌هاي صورت، بهبود چين و چروک ظريف پوست، تقويت کلاژن‌سازي و پيشگيري از پيري زودرس دارند. اگر در بيماراني که لک صورت دارند (مثل لک بارداري) نيز اين لايه‌برداري شيميايي با دقت و برنامه‌ريزي شده انجام شود مي‌تواند نتايج بسيار خوبي داشته باشد. فراموش نکنيم که هرگونه لايه‌برداري از پوست مي‌تواند پوست را نسبت به نور آفتاب حساس کند و لذا مصرف مرتب و باوسواس ضدآفتاب‌ها به بيماراني که در حال لايه‌برداري از پوست هستند، توصيه مي‌شود. 

اسيدهاي آلفا هيدروکسي (AHA) در واقع اسيدهاي ارگانيکي هستند که در سيب سبز (اسيد ماليک)، آناناس و مرکبات (اسيد سيتريک)، نيشکر (اسيد گليکوليک) ميوه‌هاي قرمز و شير ترش و ماست (اسيد لاکتيک)، بادام تلخ (اسيد ماندليک) و انگور (اسيد تارتاريک) وجود دارند. روي بسياري از کِرِم‌هاي لايه‌بردار و جوان‌کننده کلمه AHA را با غلظت‌هاي مختلف خواهيد ديد. اين درصد بين 5 تا 15 درصد متغير است و افراد مي‌توانند از اين کرم‌ها به عنوان لايه‌بردار شب‌ها استفاده کنند ولي همان‌طور که ذکر شد، مصرف ضد آفتاب را در طول روز نبايد فراموش کنند و در ضمن بهتر است اين کرم‌ها زير نظر پزشک متخصص پوست مصرف شوند. درصدهاي بالاتر از اين همان‌طور که ذکر شد فقط بايد توسط متخصص پوست و در کلينيک انجام شوند. بسيار شاهد هستيم که از غلظت‌هاي بالا در مراکزي مثل آرايشگاه‌ها و توسط افراد غيرمتخصص استفاده شده و موجب عوارض دردسرساز مثل لک‌هاي صورت و سوختگي‌‌هاي شديد و نيز ايجاد جوشگاه شده است. 

ماسک‌هاي ميوه هم در واقع از اسيدهاي ميوه ذکر شده براي لايه‌برداري و پيلينگ پوست استفاده مي‌کنند و در واقع اسيدهاي ميوه (آلفاهيدروکسي)، با رسوخ در لايه‌ شاخي پوست، هم بر اسيديته تمام لايه شاخي، هم بر سرعت بازسازي سلول‌ها و هم بر خواص دفاعي و ممانعتي پوست اثر مي‌گذارد. نکته قابل توجه آن است که ممکن است برخي افراد به برخي ميوه‌ها آلرژي داشته باشند و لذا اگر با مصرف ماسک ميوه خاصي يا حتي با مصرف ميوه تازه روي پوست دچار قرمزي و خارش شدند، بايد در مصرف مجدد آن تجديدنظر کرده و با پزشک متخصص پوست مشاوره نمايند.